14-июлда “Улуу Алтайдын түрк дүйнөсү: Алтайдан Чоң-Алайга чейин” долбоорунун эл аралык этнографиялык экспедициясынын биринчи этабы башталган. Экспедицияны Алтай мамлекеттик университети, Ош мамлекеттик университети, Ж.Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети жана КРнын Улуттук илимдер академиясы биргелешип уюштурган.
Экспедицияга Алтай мамлекеттик университетинен, Кыргызстандын алты университетинен жана Тарых, археология жана этнология институтунан 20 этнограф катышты. Кыргызстандын аймагында экспедициянын иши 22-июлга чейин созулуп, андан кийин ошол эле курамдагы катышуучулар Түштүк Алтайдын аймагына көчүшөт.
Алтай мамлекеттик университетинин тарых жана эл аралык мамилелер институтунун директору Иван Назаров:
– “Чоң Алтайдын түрк дүйнөсү: тарыхтагы жана азыркы замандагы биримдик жана көп түрдүүлүк” долбоорунун алкагында Улуу Алтайдагы жана ага чектеш аймактардагы түрк элдеринин этнографиялык изилдөөсүн материалдык жана тарыхый объекттерди изилдөөнүн негизинде улантып жатабыз. Өткөн жылы “Улуу Алтай: Россия – Кыргызстан, 2021” биринчи эл аралык этнографиялык экспедициясынын алкагында республиканын түндүк жана борбордук аймактарындагы кыргыз көчмөндөрүнүн жашоосунун өзгөчөлүктөрүн кеңири изилдеп, чогултулган материалдардын негизинде коллективдүү монографиянын кол жазмасынын бир кыйла бөлүгүн жаздык. Бул жылы биз Кыргызстандын түштүк аймактары боюнча материалдарды чогултуп жатабыз, бул жерде кыргыздардын жашоо-турмушунун өзгөчөлүгү бар, алар бийик тоолуу аймактын жана эң жакын коңшулары – тажиктер менен өзбектердин таасирине байланыштуу. Август айында алтайлыктар менен кыргыздардын ортосундагы маданий-этногенетикалык байланыштарды жана параллелдерди аныктоо максатында Алтайда этнографиялык материалдарды чогултууну улантабыз.
“Улуу Алтай” эксперти, Ж.Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университетинин профессору Аниса Бикбулатова:
– ОшМУдагы кесиптештерибиздин демилгеси жана колдоосу менен быйылкы жылы республикабыздын Чоң-Алай районунда иштеп жатабыз. Экспедицияда профессионал этнографтардан тышкары кыргыздардын этнографиясы боюнча атайын эмгектерин жазган жаш окумуштуулар, аспиранттар бар. Экспедициянын мүчөлөрүнүн арасында Кыргыз университетинин өкүлдөрү, И.Арабаев атындагы Кыргыз мамлекеттик университетинин, Нарын мамлекеттик университетинин, Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясынын өкүлдөрү да бар. Бизге кыргыздардын салттуу медицинасы боюнча чогултулган материалдардын жыйынтыгына баа берүү үчүн медициналык адистер керек: биз табыптар жана чөптөр менен алектенгендер менен баарлашабыз, алардын дарылоо ыкмаларын жазабыз.
Экспедициянын жетекчиси, ОшМУнун ага окутуучусу Тажыбай Айтбаев:
– Чоң-Алай – Кыргызстандын эң алыскы аймагы, анда салттуу маданият көбүрөөк сакталып калган, башка аймактарда ансыз да жок болуп бара жаткан үрп-адаттар, ырым-жырымдар сакталып калган, биз бул жактан абдан баалуу этнографиялык материалдарды табабыз деген үмүттөбүз.
Алтай мамлекеттик университетинин тарых жана эл аралык мамилелер институтунун директору Иван Назаров 19-июлда ОшМУда болгон.